1/2 marki (50 fenigów)

• Sygnatury / Napisy / Znaki
  • 1. Sygnatura:
  • C. V,
  • ; Viedt, Carl (1853-19..)
• Kolekcjapomorskie pieniądze zastępcze
• Sposób nabyciazakup
• Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Okrągła moneta o gładkim rancie. Awers: w polu w perełkowej obwódce nominał: 1/2 | MARK. Powyżej pomiędzy rąbami złożonymi z czterech kropek napis po łuku: STADT CAMMIM I. P. Poniżej po łuku data: 1918. Obwódka zewnętrzna ząbkowa. Rewers: w polu tarcza herbowa Kamienia (pomiędzy dwoma pastorałami, za łamanym murem, pod którym wyobrażono fale, stojąca postać modlącego się św. Jana Chrzciciela; na frontowym fragmencie muru dwie sześcioramienne gwiazdy; pod tarczą inicjały C.V.), obwódka ząbkowa.

Zakupy artykułów codziennego użytku dokonywane w małych ilościach, wymagają monet drobnych. Pieniądze te dawniej zwykle bite w srebrze, podczas zawirowań politycznych lub gospodarczych miały tendencję do znikania z obiegu. Tak właśnie stało się w Niemczech, gdzie w końcowej fazie I wojny światowej ludność chomikowała nawet monety bite w pospolitych metalach.

Niskie nominały są podstawą handlu detalicznego. Bez nich drobny handel zamiera lub przybiera formy prymitywnej wymiany towarowej, bardzo uciążliwej dla ludności. Nic więc dziwnego, że władze lokalne nie mogąc się doczekać transportów monet drobnych z Banku Rzeszy, starały się uporać z problemem we własnym zakresie. Uchwałę o emisji pieniądza zastępczego podjęła również rada miasta Kamień Pomorski. Wydała ona w 1918 i w 1920 r. po dwie serie monet 10 i 50 fenigów bitych w żelazie i w cynku. Co ciekawe w 1918 r. oznaczenie nominału 50 fenigów wykonano pod postacią ułamka zwykłego, czyli ½ marki. Monety te ukazały się ponadto w dwóch wzorach: z pełnym określeniem nominału MARK drobnymi literami pod ułamkiem, jak na prezentowanej monecie oraz ze skrótem Mk dużymi litery za ułamkiem. Znanych jest wiele odmian stempli monet ½ marki bitych w żelazie, co świadczy z jednej strony o zapotrzebowaniu na ten nominał, z drugiej zaś o słabej jakości stempli, psujących się w kontakcie z twardym metalem. Pieniądze wyprodukowała firma Wilhelm Mayer & Franz Wilhelm ze Stuttgartu.

Jakkolwiek nie znamy zdecydowanej większości projektantów monet zastępczych, to w przypadku monet z Kamienia uważa się, że widniejące na rewersie pod herbem inicjały C.V. oznaczają autora stempli Carla Viedta z Kamienia Pomorskiego.

Mieszko Pawłowski

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin