Sierp

• Miejsce zebrania w terenieAbidżan (Afryka; Wybrzeże Kości Słoniowej; prowincja Lagunes)
• Sposób nabyciazakup
• Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Sierp o żelaznym, łukowatym ostrzu. Rączka drewniana, walcowata, zakończona rzeźbą głowy przodka. Przodek ma wyraźnie zaznaczone rysy twarzy: ukośne oczy, strzałkowaty nos, otwarte usta w kształcie okrągłego otworu. Po obu bokach twarzy, na wysokości oczu, wydrążono dwa okrągłe otwory – w ten sposób najprawdopodobniej zaznaczono uszy. Walcowatą brodę ozdobiono poziomymi nacięciami. Fryzurę podkreślono ukośnymi nacięciami oraz równoległymi, zaokrąglonymi liniami. Na walcowatym tułowiu, po obu stronach, wyrzeźbiono płaski ornament kostkowy. Ostrze sierpa nierówne.

Sierp wykuty z żelaza, z drewnianą rączką zakończoną rzeźbioną głową przodka, został wykonany przez kowala. Dogonowie rozróżniają dyemmena – kowali wywodzących się z kasty (z urodzenia) oraz irin – wywodzących się ze społeczności rolników (z przyuczenia). Obie grupy są tak samo szanowane, mają takie same przywileje i prowadzą podobny styl życia. Kowale zajmują się przede wszystkim produkcją narzędzi – motyk, sierpów, siekier oraz noży. Wykonują również groty włóczni, miecze, dzwonki, ozdoby i brzytwy. Uważani są również za „mistrzów drewna”. Wykonują drzwi, okiennice, drewniane naczynia, rzeźbią figury przedstawiające przodków oraz ozdobne zamki do drzwi. Zamieszkują wydzielone dzielnice, które najczęściej znajdują się na obrzeżach wiosek. Kuźnia znajduje się na zewnątrz domostwa. Jej najważniejszym elementem jest palenisko. Równie ważnymi przedmiotami wyposażenia kuźni są miech, kowadło, obcęgi i młot. Miech ma dwie gliniane komory, które swym wyglądem przypominają garnki przykryte kozią skórą. Kowadło jest blokiem żelaza w kształcie ściętego ostrosłupa. Bywa, że jest nim masywny kamień ułożony na ziemi. Kowadło symbolizuje łono niewiasty. Młot jest symbolem ducha wody. Natomiast obcęgi uważane są za stosunkowo nowy atrybut kowala. Dogonowie wierzą, że przed pojawieniem się obcęgów kowale trzymali rozgrzane żelazo w dłoniach. Na pamiątkę tych czasów podczas pogrzebu kowala ma miejsce symboliczny taniec, który polega na podawaniu z rąk do rąk gorącego kawałka żelaza.

Pod koniec XX wieku dodatkowym źródłem dochodu kowali stało się także rolnictwo. Na terenach turystycznych kowale trudnią się również wyrobem pamiątek.

Katarzyna Findlik-Gawron