• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (lobolobane) - Dogonowie

Figurka zoomorficzna, figurka krokodyla

  • figura
Figurka zoomorficzna, figurka krokodyla
674
111
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • krokodyle
  • mitologia > mitologia dogońska
  • braterstwo pomiędzy ludami
  • Bozo
  • zwierzęta > zwierzę opiekuńcze

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/7286
  • Autor/Wytwórcanieznany (lobolobane) - Dogonowie
  • NazwaFigurka zoomorficzna, figurka krokodyla
  • Miejsce powstaniaMopti, region (Republika Mali)
  • Czas powstaniamiędzy 1951 - 2000
  • Technikaryte, techniki snycerskie, ciosane
  • Materiał materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 3.5 cm (wysokość)
      • 2.5 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenieAmani, Republika Mali
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kraj Dogonów zamieszkuje gatunek krokodyla krótkopyskiego (Osteolaemus tetraspis) z rodziny krokodylowatych (Crocodylidae – krokodyle właściwe), w języku dogo-so nazywany ayo geu.

Krokodyl jest bohaterem wielu opowieści o wędrówce Dogonów na tereny obecnie przez nich zamieszkiwane. W jednej z nich krokodyl pomógł odnaleźć święte przedmioty zagubione w czasie wędrówki. W innej – prawdopodobnie podczas przeprawy przez Niger, interweniował w przedostaniu się na drugi brzeg. Niektórzy ludzie opowiadają, że z odmętów wody uratował ich przodków jeden wielki krokodyl, który wziął na swój grzbiet grupę ludzi i przetransportował na drugi brzeg, a potem wracał kilkakrotnie aż przeprowadził wszystkich Dogonów. W innej wersji mitu ludzi uratowało całe stado krokodyli. Utworzyły one ze swoich ciał rodzaj mostu i tym sposobem pomogły wszystkim przeprawić się bezpiecznie na drugi brzeg. Uważa się, że w tych opowieściach pod postacią krokodyli ukrywają się rybacy Bozo, którzy pomogli Dogonom dotrzeć bezpiecznie do Masywu Bandiagara. Do dziś pomiędzy tymi dwoma ludami istnieje braterstwo – rodzaj bardzo poważnie traktowanego sojuszu. Zawieranie małżeństw pomiędzy członkami tych dwóch ludów jest traktowane jak kazirodztwo i z tego względu jest surowo zakazane.

Krokodyle krótkopyskie, obserwowane w regionie Sangha jeszcze w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku opuściły swoje stawy i przeniosły się do znacznie oddalonych zagłębień skalnych. Przyczyną tego stanu rzeczy jest postępujące pustynnienie kraju Dogonów. Obecnie krokodyle spotkać można już tylko w wiosce Amani, gdzie znajdują się pod opieką ludzi. Figurka była częścią zestawu wróżebnego.

Ewa Prądzyńska

magazyn