• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik) - Japończycy

Szablon farbiarski katagami

  • ozdoba, dekoracja, wycinanka, dzieło wizualne, szablon, matryca drukująca, sprzęt do drukowania i grafiki, sprzęt
Szablon farbiarski katagami
1164
278
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • kimona
  • stroje
  • pióra ptasie
  • kagome
  • koszyki ozdobne
  • kakitsubata
  • irysy
  • motywy > motywy roślinne
  • lato
  • wzornictwo > wzornictwo japońskie
  • odbijanie wzorów
  • katazome
  • farbowanie tkanin
  • japońskie formy farbiarskie
  • rzemiosło artystyczne

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/EP/355
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik) - Japończycy
  • NazwaSzablon farbiarski katagami
  • Miejsce powstaniaJaponia (Azja)
  • Czas powstaniaokoło 1851 - 1900
  • Technikawycinanie
  • Materiałpapier katajigami; papier czerpany; ludzkie włosy; papier
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 30 cm (wysokość)
      • 41.7 cm (szerokość)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Niewielki, zabarwiony na ciemnobrązowo, prostokątny szablon farbiarski typu jizomari, wzmocniona od spodu siatką z ludzkich włosów z negatywowo wyciętym wzorem. Na arkuszu o marginesach różnej wielkości przedstawiono motyw ozdobnych koszyków (jap. kagome) wśród irysów (jap. kakitsubata) i ptasich piór. Oś kompozycji przebiega diagonalnie od lewego dolnego narożnika do prawego górnego. Wszystkie trzy elementy dekoracyjne wycięto podwójnie, rozmieszczając je niesymetrycznie po obu stronach osi kompozycji. Na szablonie widoczne są uszkodzenia w postaci przerwanej siatki, szczególnie po prawej stronie kompozycji i przetarcia papieru. Od spodu zabezpieczony jest bibułą konserwatorską.

Katagami (jap. kata – forma, szablon oraz gami – papier) to wycięty w papierze szablon farbiarski, który służy do nanoszenia wzorów na tkaninę. Rzemieślnik, zwany w Japonii rzeźbiarzem hiroshi, wycina je ręcznie z wielowarstwowego papieru czerpanego katajigami, który nasączany jest sokiem z owocu kaki, czyli persymony, następnie impregnowany, suszony i utwardzany podczas procesu murokarashi – rodzaju wędzenia. Dzięki takiemu przygotowaniu staje się niemal wodoodporny. Wzmacniany jest siateczką z włosów ludzkich lub jedwabnych nici, która podczas farbowania usztywnia papier. Szablon spełnia rolę podobną do matrycy drukarskiej, pozwala na multiplikacje wzorów. Źródłem form dekoracyjnych w katagami jest japońska przyroda, sceny rodzajowe i przedmioty z życia codziennego Japończyków, a także wzory abstrakcyjne i geometryczne. Prezentowany szablon przedstawia motyw ozdobnych koszyczków wśród irysów i ptasich piór. Wzór irysa, zwany kakitsubata, zwiastuje lato. W Japonii istnieje tradycja podziwiania tych kwitnących kwiatów w maju, kiedy obchodzone jest święto chłopców. Piątego maja, w rodzinach, w których są chłopcy do 15 roku życia, komponuje się charakterystyczne bukiety z irysów. Kwiaty te uważane są za talizman męskiej mocy, mają chronić przed chorobami i złymi duchami oraz zaszczepiać w duszach przyszłych mężczyzn odwagę. Wierzenia w ochronną moc kakitsubata obecne są także na japońskiej wsi. Irysy sadzi się tam na dachach oczekując, że ochronią dom przed tajfunami i odstraszą złe moce. Motyw ozdobnego kosza zw. kagome również ma odpędzać siły zła.

Katarzyna Findlik-Gawron

magazyn