• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik) - Japończycy

Szablon farbiarski katagami

  • ozdoba, dekoracja, wycinanka, dzieło wizualne, szablon, matryca drukująca, sprzęt do drukowania i grafiki, sprzęt
Szablon farbiarski katagami
1254
289
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • stroje
  • kimona > kimona świąteczne
  • kikko
  • zwierzęta > żółwie
  • motywy > motywy geometryczne
  • motywy > motywy zoomorficzne
  • wzornictwo > wzornictwo japońskie
  • odbijanie wzorów
  • katazome
  • farbowanie tkanin
  • japońskie formy farbiarskie
  • rzemiosło artystyczne

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/EP/336
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik) - Japończycy
  • NazwaSzablon farbiarski katagami
  • Miejsce powstaniaJaponia (Azja)
  • Czas powstaniaokoło 1851 - 1900
  • Technikawycinanie
  • Materiałpapier katajigami; papier czerpany; ludzkie włosy; papier
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 31 cm (wysokość)
      • 42.8 cm (szerokość)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Niewielki, zabarwiony na brązowo, prostokątny szablon farbiarski typu kojishiro, wzmocniony od spodu siatką z ludzkich włosów. Na arkuszu o marginesach nierównej szerokości wycięto deseń składający się z gęstych rzędów przylegających do siebie, małych, podłużnych, symetrycznych sześciokątów, które tworzą motyw skorupy żółwia (jap. kikko). Szablon od spodu zabezpieczony jest bibułą konserwatorską.

Katagami (jap. kata – forma, szablon oraz gami – papier) to rodzaj japońskiego rzemiosła artystycznego. Formy wykonuje się z wielowarstwowego papieru czerpanego katajigami nasączonego sokiem z owocu kaki, czyli persymony, który wcześniej poddawany jest specjalnej obróbce. Papier skleja się, konserwuje, suszy i utwardza podczas procesu „wędzenia”, co sprawia, że staje się on niemal wodoodporny. W soku persymony zawarte są taniny, które utleniając się powodują jasnobrązową barwę papieru. Rzemieślnik za pomocą specjalnego narzędzia wycina w nim wzory. Delikatne i wiotkie katagami przypominają papierowe koronki. Od spodu wzmacniane są siateczką z włosów ludzkich lub jedwabnych nici. Szablon pełni rolę matrycy pozwalającej na powielanie wzorów. Artysta układa katagami na tkaninie i całość pokrywa pastą ryżową nori. Następnie farbuje materiał przez zanurzenie go w barwniku lub nałożenie koloru szczoteczką. Gdy nori zostaje usunięta, tkaninę płucze i suszy. Miejsca pokryte pastą pozostają nieufarbowane. Technika wytwarzania form farbiarskich liczy już ponad tysiąc lat. Na przełomie XIX/XX wieku szablony stały się przedmiotem kolekcjonerstwa w Europie i Ameryce. Sztuka Dalekiego Wschodu, w tym desenie z japońskich katagami, zainspirowała wielu europejskich artystów, m.in. Gustava Klimta, Kolomana Mosera, Williama Bradleya. Prezentowane katagami przedstawia wzór kikko, czyli motyw skorupy żółwia. Kikko zdobi kimona odświętne, np. zakładane z okazji Nowego Roku lub zaślubin. Żółw symbolizuje w Japonii długowieczność, porządek kosmiczny, powodzenie, wytrwałość, wsparcie oraz pragnienie bogactwa. Obecnie katagami wykorzystywane są również do dekoracji ścian i drzwi w japońskich domach.

Katarzyna Findlik-Gawron

magazyn