• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Bakongo

Grający na tam-tamie

  • przedmiot obrzędowy, rzeźba
Grający na tam-tamie
610
115
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • ołtarze
  • figury grobowe
  • bębny
  • insygnia
  • władza
  • władcy
  • królewscy dostojnicy
  • naczelnicy (Mfumu)
  • kulty > kult zmarłych
  • kulty > kult przodków

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/1108
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Bakongo
  • TytułGrający na tam-tamie
  • NazwaFigura kultu przodków
  • Miejsce powstaniaDemokratyczna Republika Konga (Afryka)
  • Czas powstaniaokoło 1901 - 2000
  • Technikarzeźbione
  • Materiałkamień
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 22.7 cm (wysokość)
      • 9.6 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenieDemokratyczna Republika Konga (Afryka; Demokratyczna Republika Konga; prowincja Kongo Środkowe; Matadi / Boma); Kongo Środkowe, prowincja; Matadi / Boma
  • Sposób nabyciadarowizna
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rzeźbiona w szarym kamieniu postać mężczyzny grającego na bębnie szczelinowym tam-tamie. Mężczyzna w pozycji klęczącej - uda oparto o łydki, pośladki o pięty. Część twarzowa postaci ma cechy negroidalne: wydatne usta oraz duży i szeroki u nasady nos. Oczy duże, zamknięte. Postać wygląda na zamyśloną. Uszy usytuowano na wysokości oczu. Rzeźba ma charakterystyczne nakrycie głowy - zaokrągloną, spiczastą czapkę ozdobioną wzorami geometrycznymi. Ręce zgięte w łokciach, w dłoniach trzyma pałeczki, którymi uderza w bęben stojący przed nim na dwóch podstawkach. Z tyłu rzeźby, na plecach wyrzeźbiono przepaskę i głęboką linię grzbietową. Postać klęczy bezpośrednio na prostokątnej podstawie. Widoczne rysy, mikropęknięcia, liczne malutkie otworki, przebarwienia, ślady klejenia oraz ubytek na lewym łokciu.

Mintadi (liczba pojedyncza ntadi) są to rzeźby związane z kultem przodków i kultem zmarłych. Najczęściej występowały na cmentarzach jako figury grobowe naczelników wysokiego stopnia. Związane są z tradycją i kulturą królestwa Kongo powstałego w XIV wieku w dolnym biegu rzeki Kongo (dzisiejsze tereny północnej Angoli, Republiki Kongo, zachodniej części Demokratycznej Republiki Konga).

Wśród mintadi spotyka się przede wszystkim przedstawienia dostojników i władców, których rozpoznaje się po insygniach władzy, m. in fajce, lasce, czapce czy bębnie. Natomiast dostojnicy i notable niższych stopni przedstawiani są w postawie wyrażającej szacunek i uległość. Omawiana rzeźba prezentuje klęczącego mężczyznę, uderzającego pałeczkami w bęben szczelinowy. Bęben w kulturze Bakongo uważany jest za jedną z oznak władzy królewskiej. W królestwie Kongo bębnów używano m.in. podczas ceremonii intronizacji nowego mani – naczelnika prowincji, nazywanego również wyobrażeniem króla, który potrzebował naczelników, bowiem jego rzeczywista władza nie sięgała poza granice obszaru centralnego. Według relacji ojca Lorenzo da Lucca z 1636 roku w prowincji Sojo odbyła się ceremonia intronizacji nowego mani i jego głównej małżonki. Ważnym elementem wydarzenia był moment, w którym para intronizowanych opierała się o dwa drewniane bębny – symbole ich władzy. Mani dotykał większy bęben, natomiast jego małżonka mniejszy. Oboje wyglądali jakby byli w stanie modlitwy, zadumy. Wierzono, że od momentu ceremonii bęben powiązany jest z mani, a więc jakiekolwiek uszkodzenie bębna zagrażałoby zdrowiu i życiu nowego władcy.

Katarzyna Findlik-Gawron

magazyn