• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Bakongo

Naczelnik w lektyce

  • przedmiot obrzędowy, rzeźba
Naczelnik w lektyce
634
113
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • ołtarze
  • figury grobowe
  • lektyka
  • insygnia
  • władza
  • władcy
  • królewscy dostojnicy
  • naczelnicy (Mfumu)
  • kulty > kult zmarłych
  • kulty > kult przodków

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/1106
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Bakongo
  • TytułNaczelnik w lektyce
  • Nazwa figura kultu przodków
  • Miejsce powstaniaDemokratyczna Republika Konga (Afryka)
  • Czas powstaniaokoło 1901 - 2000
  • Technikarzeźbione
  • Materiałkamień
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 17.5 cm (wysokość)
      • 10.7 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenieDemokratyczna Republika Konga (Afryka; Demokratyczna Republika Konga; prowincja Kongo Środkowe; Matadi / Boma); Kongo Środkowe, prowincja; Matadi / Boma
  • Sposób nabyciadarowizna
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rzeźbiona w brązowo-szarym kamieniu scena przedstawiająca naczelnika niesionego w lektyce przez czterech niewolników. Części twarzowe wszystkich postaci mają cechy negroidalne: wydatne, lekko rozchylone usta oraz szeroki u nasady nos. Oczy przymknięte, zamyślone. Uszy wyrzeźbiono na wysokości oczu niewolnikom, z tym wyjątkiem, że dwóm tylnym jedynie po jednym od wewnętrznej strony. Naczelnik nie ma uszu. Na twarzach postaci widoczne bruzdy na czole. Naczelnikowi zaznaczono również po dwa nacięcia na policzkach. Ręce naczelnika zgięte w łokciach, a dłonie oparte na drągach lektyki. Jego tył głowy i plecy przylegają do oparcia lektyki, natomiast zgięte w kolanach nogi ułożono jedna na drugą. Niewolników przedstawiono w pozycji stojącej. Ich powieki ozdobiono ukośnymi nacięciami. Ręce niewolników zgięte w łokciach, w dłoniach trzymają drąg od lektyki, który oparto na jednym z ich ramion. Ich nogi złączono, zaznaczono stopy. Rzeźbę umieszczono na prostokątnej podstawie, którą ozdobiono ukośnymi nacięciami.

Rzeźbiona w brązowoszarym kamieniu scena przedstawiająca naczelnika niesionego przez czterech niewolników w lektyce.

Omawiana rzeźba ntadi związana jest z kultem przodków oraz kultem zmarłych, występującym w grupie etnicznej Bakongo. Nazwa mintadi w języku kikongo oznacza strażników, opiekunów. Figury mintadi znajdowano przede wszystkim na cmentarzach, na których chowano naczelników wysokiego stopnia. Występowały również w miejscach ogólnie czczonych, na przykład na ołtarzach rodzinnych. Te kamienne rzeźby to przede wszystkim symboliczne portrety sławiące władzę. Miały na celu zaprezentować trwałość panowania naczelników. Mintadi przede wszystkim prezentują władcę bądź niektórych dygnitarzy z jego otoczenia. Mfumu, władca, naczelnik, zazwyczaj ukazywany jest w pozie wyrażającej zadumę. Mfumu mpu, czyli lokalny naczelnik, w królestwie Kongo pełnił funkcje religijne oraz sądownicze. Związany ze światem przodków, podtrzymywał więź pomiędzy żyjącymi potomkami, a zmarłymi przodkami, którzy odgrywają ważną rolę w życiu tych pierwszych. Bakongo wierzą bowiem, że przodkowie mają wpływ na los żyjących ludzi oraz są odpowiedzialni za wszelki urodzaj. Postać władcy pogrążonego w zadumie nazywana jest również fumani – myśliciel. Oprócz „myślicieli”, wśród mintadi spotyka się także wizerunki kobiet z dziećmi oraz przedstawienia dostojników i notabli niższych stopni. Ci ostatni przedstawiani są zwykle w pozycji klęczącej, wyrażającej uległość i szacunek. Przedstawienia władców wyższego stopnia, tzw. „królewskie” mintadi zazwyczaj rozpoznać można po insygniach władzy, m.in. fajce, lasce, czapce i naszyjniku oraz ich majestatycznej postawie. Mimo, iż figury mintadi nie mają więcej niż 60 centymetrów wysokości, artysta zazwyczaj starał się uwidocznić monumentalność, mądrość i potęgę rzeźbionej postaci, władcę pełnego refleksji.

Katarzyna Findlik-Gawron

magazyn