• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Mende

Figura kultu sił wegetacji

  • przedmiot obrzędowy, figura
Figura kultu sił wegetacji
950
218
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • nakrycia głowy
  • mężczyźni
  • rzeźby antropomorficzne
  • afrykańskie rzeźby kamienne
  • korona anio
  • władcy
  • władza
  • pozycja społeczna
  • elity
  • duchy > duchy opiekuńcze
  • magia rolnicza
  • cykle wegetacyjne
  • kulty > kult płodności
  • kulty > kult agralny

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/675
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Mende
  • NazwaFigura kultu sił wegetacji
  • Miejsce powstaniaGórna Gwinea, region geograficzny (Afryka)
  • Czas powstania1901 - 1971
  • Technikarzeźbienie
  • Materiałsteatyt
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 23.6 cm (wysokość)
      • 9.4 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenieSierra Leone (Afryka)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rzeźbiony w grafitowym steatycie, na owalnej podstawie, mężczyzna w pozycji siedzącej z charakterystycznym nakryciem głowy przypominającym anio - koronę władcy. Jest to opaska, przedstawiona za pomocą wypukłego ornamentu kostkowego, której końce opadają na ramiona i plecy postaci. Twarz mężczyzny o wystylizowanych rysach ma duże, wyłupiaste oczy, szeroki u nasady nos z mocno zaznaczonymi nozdrzami oraz wysunięte do przodu, wydatne usta, układające się w półuśmiech. Półokrągłe uszy usytuowane są na wysokości oczu. Postać ma masywną szyję, wystające obojczyki i wydęty brzuch, poniżej którego zaznaczono penisa i jądra. Tęgie ręce przylegają do tułowia. Podkurczone nogi, o wyraźnie wymodelowanych stopach, mężczyzna obejmuje dłońmi poniżej kolan. Z tyłu, na zaokrąglonych plecach, widoczne są łopatki, linia kręgosłupa oraz pośladki. Powierzchnia o rysach, mikropęknięciach oraz licznych przetarciach i odpryskach, szczególnie w okolicy twarzy, głowy, pleców, dłoni i kolan.

Kamienną figurę kultu sił wegetacji, zwaną w języku mende nomoli (liczba mnoga nomolisia) wyrzeźbiono w steatycie – miękkiej skale mikrokrystalicznej.

Datowanie rzeźb nomolisia jest trudne, istnieją jednak przypuszczenia, że powstały zanim na przybrzeżne obszary Sierra Leone przybyli pierwsi Portugalczycy w XV–XVI wieku. Problemem jest również określenie grupy etnicznej, której przedstawiciele je wykonali oraz cel ich powstawania. Uważa się, że pierwotnie przedstawiały wodzów lub przywódców grupy. Ludność Mende znajdowała figury nomolisia w ziemi podczas prac rolnych. Mende wierzą, że wykopane rzeźby są siedzibami duchów opiekuńczych, które mają zapewniać dobre plony, dlatego ustawia się je na polach ryżowych, a po obfitych zbiorach składa się im dary.

Omawiana figura nomoli przedstawia mężczyznę w charakterystycznym nakryciu głowy. Prawdopodobnie jest to korona władcy zwana anio, kawałek materiału owinięty wokół głowy w formie oddzielnej opaski, której końce opadają na ramiona i plecy. Opaski anio noszone są do dnia dzisiejszego przez największych szefów grupy etnicznej Temne z Sierra Leone.

Katarzyna Findlik-Gawron

magazyn