• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Kissi

Figura kultu zmarłych

  • przedmiot obrzędowy, figura
Figura kultu zmarłych
820
192
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • kulty > kult agralny
  • rzeźby antropomorficzne
  • afrykańskie rzeźby kamienne
  • duchy > duchy opiekuńcze
  • kulty > kult przodków
  • kulty > kult zmarłych

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/510
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Kissi
  • NazwaFigura kultu zmarłych
  • Miejsce powstaniaGórna Gwinea, region geograficzny (Afryka)
  • Czas powstania1901 - 1967
  • Technikarzeźbienie
  • Materiałsteatyt
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 25.6 cm (wysokość)
      • 11.5 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenieGwinea (Afryka)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rzeźbiona w szarobeżowym steatycie siedząca postać ludzka z przykurczonymi nogami. Jej duża głowa z zaznaczoną fryzurą i o podłużnej twarzy oraz spiczastej brodzie stanowi 1/3 rzeźby. Część twarzowa ma cechy negroidalne, wydatne usta oraz szeroki u nasady nos. Na oczach wymodelowano okrągłe, masywne okulary, które przylegają do twarzy. Zaokrąglone uszy usytuowano na wysokości oczu. Ręce są zgięte w łokciach, a dłonie oparte na dolnej części zaokrąglonych pleców. Zgięte w kolanach nogi sięgają do brody postaci, stopy są złączone. Z tyłu zaznaczono łopatki i pośladki. Powierzchnia z rysami i mikropęknięciami.

Wyrzeźbiona w steatycie figurka kultu zmarłych pomdo przedstawia postać ludzką w pozycji siedzącej z podkurczonymi nogami. Rzeźby steatytowe są rzadkością w Afryce Subsaharyjskiej. Odkrywane podczas prac rolnych w Sierra Leone, m.in. przez ludy Mende, Kono, Temne i Limba nazywane są nomolisia (liczba pojedyncza nomoli), natomiast w sąsiedniej Gwinei i Liberii, m.in. przez Kissi, zwane są pomda lub pomta (liczba pojedyncza pomdo). Każde odkrycie jest odczytywane jako dobry znak. Kissi traktują te rzeźby jak powracających przodków, natomiast dla mieszkańców Sierra Leone są duchami opiekuńczymi plonów.

Problem sprawia zarówno datowanie figur pomda i nomolisia, jak i określenie grupy etnicznej, której przedstawiciele je wykonali. Według niektórych badaczy pochodzą z XV–XVI wieku, z czasów pierwszych kontaktów Portugalczyków z mieszkańcami przybrzeżnych obszarów Sierra Leone, o czym świadczą elementy szesnastowiecznego stroju portugalskiego widoczne na rzeźbach. W ostatnich dziesięcioleciach zarówno nomolisia jak i pomda stały się produktem turystycznym, niepowtarzalną pamiątką z rzadko odwiedzanych krańców Afryki Zachodniej.

Katarzyna Findlik-Gawron

magazyn