Grzebień dwudziestodwuzębny

• Miejsce zebrania w terenienieznane
• Sposób nabyciazakup
• Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

grzebień dwudziestodwuzębny. Grzbiet drewniany (na końcu uszkodzony), płaski, lekko wygięty. Z nabitymi 21 żelaznymi zębami. Zęby ostro zakończone, ułożone naprzemiennie dłuższy – krótszy, połączone żelaznym drutem. Na przedniej części grzbietu nasadzony najgrubszy i najdłuższy, lekko wygięty ząb, służący do zagarniania ryb. W ok. 1/3 jego długości, otwór, przez który przechodzi drut, łączący go z pozostałymi zębami. W grzbiecie 3 niewielkie otwory.

Występujące powszechnie na terenie całego Pomorza rybackie narzędzia kolne, należą do najstarszych i najpowszechniej stosowanych w tradycyjnym rybołówstwie. Zaliczamy do nich m.in. charakterystyczne dla niemieckiego rybołówstwa narzędzia w kształcie grzebienia, służące do połowu ryb żerujących przy dnie, w szczególności węgorzy. Łowiono nimi z łódki – siedzący blisko rufy rybak spuszczał pionowo w toń wodną narzędzie i dociskał je do dna, zagarniając ryby i nabijając je na ostro zakończone zęby. Narzędzia kolne, w tym grzebienie, były szkodliwe dla rybostanu – używane podczas tarła zaburzały populację ryb. W wielu przypadkach nabitym na zęby zwierzętom udawało się uciec, ale w następstwie ran chorowały i ostatecznie ginęły. Z tego powodu stosunkowo wcześnie pojawiły się regulacje prawne zakazujące połowów z zastosowaniem narzędzi kolnych. Na terenie państwa pruskiego zakaz taki obowiązywał już w 2. połowie XIX wieku, w Polsce od początku lat trzydziestych XX stulecia. W zbiorach Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się osiemnaście grzebieni. Jednym z nich jest pochodzący z przełomu XIX/XX wieku grzebień z drewnianym grzbietem z ostro zakończonymi zębami połączonymi drutem w celu wzmocnienia całej konstrukcji. Na przednią część grzbietu nasadzony jest najgrubszy i najdłuższy ząb, służący do zagarniania ryb.

Agnieszka Słowińska