• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany

Grabie

  • narzędzie rolnicze
Grabie
595
123
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • grabie
  • sianokosy

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/E/6128
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany
  • NazwaGrabie
  • Miejsce powstaniaPomorze Zachodnie, region historyczny (Europa)
  • Czas powstaniaokoło 1874
  • Technikastolarska
  • Materiałdekoracja snycerska; materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 171 cm (wysokość)
      • 51 cm (szerokość)
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Wykonane z drewna grabie pięciozębne. Długi drążek (rękojeść) rozszczepiona na końcu tworząc dwa ramiona. W miejscu, gdzie ramiona się rozchodzą wbity gwóźdź i owinięty wzmacniający konstrukcję sznurek.  Pomiędzy ramionami zamocowana, za pomocą gwoździ, wykonana z drewna trójkątna deseczka z dekoracją. Głównym elementem ornamentu są wycięte, ułożone pionowo nad sobą: dwa serca i  rozdzielający je krzyż. Powyżej górnego, większego serca wyryte litery: ET, poniżej data: 1874. Wzdłuż brzegów deseczki biegnie rząd trójkącików. Uzupełnieniem dekoracji jest kwiatek i dwa elementy geometryczne. Na rytach widoczne pozostałości farby w kolorze czerwonym i czarnym (ciemnozielonym?). Pośrodku górnego boku deseczki z dekoracją oraz na końcach ramion trzpienie, na które nasadzona jest poprzeczka  z zaokrąglonymi końcami. W poprzeczce wywiercone 5 otworów, w których mocowane są za pomocą ćwieków zęby.

A ode wsi słychać śpiewki,/ Śpieszą chłopcy, śpieszą dziewki,/ Niosą grabie, w pole dążą,/ Za żeńcami snopy wiążą./Dana! Da-dana! (Maria Konopnicka „Żniwa”). Przywołane w utworze polskiej poetki grabie były jednym z podstawowych narzędzi znajdujących się w każdym gospodarstwie chłopskim. Istniało wiele odmian grabi, między którymi występowały niewielkie różnice, na ogół obejmujące wielkość oraz liczbę i sposób mocowania zębów. W porównaniu do wykonania niektórych bardziej skomplikowanych sprzętów, sporządzenie drewnianych grabi było rzeczą stosunkowo prostą. Nie wymagało specjalistycznej wiedzy, warsztatu, narzędzi, surowców, czy dużej precyzji. Dlatego też często wykonywano je samodzielnie, na własny użytek. Pierwotnie lekkie drewniane grabie znajdowały zastosowanie przede wszystkim przy sianokosach do grabienia skoszonej trawy. Przy pracach żniwnych wykorzystywane były do zagrabiania kłosów pozostałych na polu po ustawieniu zboża w snopki. Współcześnie grabie w dalszym ciągu używane są w pracach polowych i ogrodnictwie. Wykonywane są z różnych surowców, w tym też w dalszym ciągu z drewna. W tradycyjnej kulturze rolniczej Pomorza Zachodniego spotykane były grabie z wyrytą datą wykonania i zdobione rytym wzorem, świadczącym o ich jednostkowej własności. Przykładem są znajdujące się w zbiorach Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego pięciozębne drewniane grabie wykonane w roku 1874, dekorowane motywem serca, krzyża i ornamentem roślinno-geometrycznym. 

Agnieszka Słowińska