• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Autor nieznany

Dziad żniwny

  • rekwizyt obrzędowy
Dziad żniwny
557
111
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • etnografia Pomorza Zachodniego
  • kultura agralna
  • kultura ludowa
  • obrzędowość
  • dożynki

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/E/409
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Autor nieznany
  • NazwaDziad żniwny
  • Czas powstania1901 - 1920
  • Technikaplecionkarstwo
  • Materiał materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno; kłosy pszeniczne; słoma
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 138 cm (wysokość)
      • 68 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenienieznane
  • Sposób nabyciazbiory Landesmuseum Stettin
  • Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Dziad żniwny wyk. techniką plecionkarską. Dużych rozmiarów kukła uformowana na wzór postaci ludzkiej. Korpus  wykonany ze słomianych powrozów, oparty na drewnianym krzyżaku. Kończyny górne pałąkowato wygięte, zbiegają się w pasie (dziad „trzyma się pod boki’”). Nogi dość krótkie, ze stopami zwróconymi w jedną stronę. Głowa o wielkości proporcjonalnej do wielkości tułowia, wykonana z ułożonych promieniście kłosów pszenicznych. Do korpusu mocowane trzy zasuszone kwiaty kocanki - "guziki".

Koniec żniw był dla mieszkańców wsi czasem wyjątkowym. Obchodzono wówczas dożynki, święto wywodzące się z czasów przedchrześcijańskich. Dożynki były przede wszystkim dziękczynieniem za obfity plon i wyrazem nadziei, że powtórzy się on w kolejnym roku. Były też okazją do wspólnej zabawy po ciężkiej pracy w polu. Miały własny ceremoniał i odbywały się według z góry ustalonego schematu, zgodnie z lokalnymi tradycjami. Na Pomorzu istotną funkcję pełnił tzw. dziad żniwny – der Alte, czyli stary. Była to pokaźnych rozmiarów kukła uformowana na wzór postaci ludzkiej, wykonana z ostatniego związanego snopka kończącego żniwa. Kukłę tę ubierano w starą sukmanę i kapelusz lub przystrajano kwiatami i wstążkami, a następnie uroczyście przenoszono albo przewożono przez wieś do stodoły gospodarza. Po drodze, mocno przy tym hałasując, żniwiarze polewali ją obficie wodą, symbolicznie przenosząc jej oczyszczającą moc na całość plonów. Po zakończeniu obrzędu odbywał się poczęstunek i zabawa z tańcami. W zbiorach Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się jeden dziad żniwny. Pochodzi z początku XX wieku z miejscowości Żelkówko, pow. słupski. Wykonany został techniką plecionkarską, jego słomiany korpus oparty jest na drewnianym krzyżaku, głowa została zrobiona z kłosów pszenicznych.

Agnieszka Słowińska