Krzesło

• Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Krzesło wykonane z drewna, konstrukcja ramowa. Nogi przedłużone powyżej siedziska, tylne lekko zwężają się ku górze. Nogi połączone są poprzeczkami: z przodku i tyłu jedną, po bokach dwoma. Oparcie wykonane z dwóch desek, z których górna jest falisto wycinana.  Siedzisko wyplatane ze słomy. Krzesło malowane na kolor ciemnozielony i bogato zdobione. Techniką snycerską  wykonana dekoracja w postaci „wirujących” rozet (6 szt.), motywów roślinnych i wachlarza, wypełniona farbami w kolorach: żółtym czerwonym, niebieskim, białym. W górnej desce oparcia, umieszczone centralnie pomiędzy rozetami czerwone serce, oraz napis: Cattrina Runge, w dolnej data: 1818. Dekorację uzupełniają namalowane na brzegach oparcia wijące się gałązki z drobnymi, wielopłatkowymi kwiatkami oraz namalowane na przednich nogach paski i kropki.

Pomorze Zachodnie jest regionem, w którym wykształciło się wiele form mebli służących do siedzenia. W skład wyposażenia pomorskich chałup wchodziły długie ławy, zydle z ozdobnie wycinanymi oparciami oraz krzesła z siedziskami wyplatanymi z dartych korzeni drzew, słomy lub wikliny. Te ostatnie jeszcze całkiem niedawno były sprzętami reprezentacyjnymi, zasiadać mógł na nich gospodarz lub ważni goście. W kulturze rybackiej Pomorza Zachodniego krzesła pełniły również ważną rolę społeczną – były meblami wiannymi. Krzesło przeznaczone na posag bogato zdobiono i umieszczano na nim datę (rok) zawarcia małżeństwa. Często też podpisywano je imieniem i nazwiskiem właścicielki. W czasie zaślubin odgrywał ono niepoślednią rolę – sadzano na nim pannę młodą podczas obrzędu przejścia ze stanu panieńskiego w zamężny, bardzo istotnego w wierzeniach ludowych. Po zakończonej ceremonii krzesło trafiało do domu małżonków i wchodziło w skład ich wspólnego majątku. Krzesła wykonywane były w warsztatach przez stolarzy, ich zdobieniem zajmowały się najczęściej żony i córki rzemieślników. Wykonywały one kunsztowne, wielokolorowe malatury „z ręki” lub za pomocą wzorników. W zbiorach Działu Etnografii Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się pokryte przepiękną bogatą malaturą krzesło z 1818 roku. Ma ramową konstrukcję i siedzisko wykonane ze słomy techniką plecionkarską. Umieszczona na krześle data oraz kobiece imię i nazwisko Cattrina Runge, wskazują, że było meblem przeznaczonym na posag. W kolorowej dekoracji, złożonej z czerwonego serca oraz rozet, można odnaleźć sens symboliczny i dopatrywać się życzeń szczęścia, płodności i witalności dla młodej pary. Znaki solarne, sprawiające wrażenie „wirujących”, miały strzec małżonków i ich domostwo przed złymi mocami. Dekoracja uzupełniona jest o wijące się gałązki z kwiatami. Według informacji zapisanej w księdze inwentarzowej krzesło pochodzi z powiatu gryfickiego.

Agnieszka Słowińska