Dzban w kwiaty

• Sposób nabyciadar
• Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Dzban gliniany, wyk. techniką garncarską (toczenie na kole).  Średnica dna mniejszej od średnicy wylewu. Brzusiec pękaty, przechodzi w szeroką szyjkę z lekko rozszerzającymi się ku górze ściankami. Krawędź szyjki słabo zaznaczona, z małym dziobkiem. Ucho taśmowate wzdłużne z górnym punktem zaczepienia poniżej połowy wysokości szyjki, dolnym - w miejscu największego rozchylenia brzuśca. Wewnątrz dzbanek pokryty brązową glazurą, na zew. zieloną. Szkliwiony. Zdobiony położonym naszkliwni, na brzuścu, dookolnym ornamentem o motywie roślinnym, na który składają się: gałązki (jodełka) i duże, wielopłatkowe kwiaty. Krawędź szyjki i ucho dekorowane falistą linią.

Dzbany są praktycznymi naczyniami codziennego użytku, którymi ludzie posługują się już od bardzo dawna. Kazimierz Moszyński w „Kulturze ludowej Słowian” stwierdza, że rozpowszechnione były wszędzie, ale nie wszędzie w jednych i tych samych formach. W niektórych miejscach Słowiańszczyzny używano naczyń dzbankowatych wykonanych z klepek, z dziobkami wyrabianymi z sęków. Gliniane dzbanki wytwarzane w warsztatach garncarskich, tak jak inne wyroby ceramiki ludowej, pełniły przede wszystkim funkcję użytkową. Ich walory dekoracyjne były drugorzędne. Wykorzystywano je do przenoszenia i przechowywania żywności, nie tylko płynów, ale też artykułów sypkich oraz w charakterze naczyń stołowych. W języku polskim istnieje sporo zwrotów ze słowem dzban. Oprócz powszechnie znanego dopóty dzban wodę nosi dopóki mu się ucho nie urwie, przykładem może być przysłowie przypominające o konieczności wykonania prac polowych w określonym czasie kto sieje jęczmień na św. Urbana, będzie pił piwo ze dzbana. W zbiorach Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się około 100 różnych dzbanów i dzbanków. Prezentowany duży gliniany, szkliwiony dzban pochodzi z 1. połowy XX wieku. Wykonany został techniką toczenia na kole (garncarską). Od wewnątrz pokryty jest polewą brązową, na zewnątrz zieloną i jest zdobiony dookolnym, położonym naszkliwnie, „typowo ludowym” wzorem jodełki i motywem kwiatu w kolorach zielonym i żółtym. Używany był do przechowywania płynów. Dzban został podarowany muzeum w 1974 roku.

Agnieszka Słowińska