• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany

Pionek do gry taflowej

  • zabawka, pion do gry
Pionek do gry taflowej
775
25
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • gry
  • zabawki
  • zabawa
  • wczesne średniowiecze
  • Szczecin (województwo zachodniopomorskie)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/21497
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany
  • NazwaPionek do gry taflowej
  • Czas powstaniawczesne średniowiecze
  • Technikawyrób ręczny, jednostkowy
  • Materiałmateriał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 2.8 cm (wysokość)
      • 1.1 cm (szerokość)
      • 1.1 cm (średnica)
      • 1.124 g (masa)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieSzczecin (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciabadania wykopaliskowe
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Starannie wystrugany z drewna pion przez długi czas uważany był za wieżę szachową, jednakże w świetle odkryć archeologicznych i ostatnich badań nad problematyką gier w średniowieczu bardziej prawdopodobny jest jego związek ze skandynawską grą planszową typu tafl, w której wykorzystywane były czworoboczne plansze o równej, nieparzystej liczbie pól w pionie i poziomie. Istnieją przesłanki wskazujące na germański rodowód gier skandynawskich, który sięga ok. V stulecia. Cała grupa gier typu tafl nawiązuje do rozgrywek wojennych.

Pionek ze Szczecina to najpewniej król lub wódz – hnefi, nadrzędna bierka w skandynawskiej grze hnefatafl. Bierze w niej udział dwóch graczy – atakujący i obrońca. Na środku tarczy umieszczony jest najważniejszy pionek (wódz, król) otoczony broniącymi go pionami. Celem gry atakującego jest dotarcie do króla i zbicie go. Celem obrońcy natomiast jest doprowadzenie króla do jednego z czterech pól narożnych. Tymi samymi pionami można było grać w różne odmiany tafl, zarówno na polach, jak i na przecięciach linii.

Starannie wystrugany z drewna pion, odkryty podczas wykopalisk w Szczecinie przez długi czas uważany był za wieżę szachową, jednakże w świetle odkryć archeologicznych i ostatnich badań nad problematyką gier w średniowieczu bardziej prawdopodobny jest jego związek ze skandynawską grą planszową typu tafl, w której wykorzystywane były czworoboczne plansze o równej, nieparzystej liczbie pól w pionie i poziomie. Istnieją przesłanki wskazujące na germański rodowód gier skandynawskich, który sięga ok. V stulecia. Cała grupa gier typu tafl nawiązuje do rozgrywek wojennych.

Pionek ze Szczecina to najpewniej król lub wódz – hnefi, nadrzędna bierka w skandynawskiej grze hnefatafl. Bierze w niej udział dwóch graczy – atakujący i obrońca. Na środku tarczy umieszczony jest najważniejszy pionek (wódz, król) otoczony broniącymi go pionami. Celem gry atakującego jest dotarcie do króla i zbicie go. Celem obrońcy natomiast jest doprowadzenie króla do jednego z czterech pól narożnych. Tymi samymi pionami można było grać w różne odmiany tafl, zarówno na polach, jak i na przecięciach linii.

Z badań wykopaliskowych znane są zarówno plansze, jak i różne piony wykonane z bursztynu, rogu, brązu, drewna, a nawet z zębów zwierzęcych. Niektóre z plansz przetrwały w całości, większość jednak we fragmentach, w ośrodkach datowanych na okres wikiński w Irlandii, Szkocji, Anglii, Szetlandach, Norwegii, Szwecji, Wyspach Owczych, Danii, a także w Niemczech. Znacznie częściej odkrywane są piony. Ze Szczecina pochodzą unikatowe bierki wykonane z kła morsa.

Anna Bogumiła Kowalska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin