• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany

Miska klepkowa

  • misa
Miska klepkowa
468
74
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • bednarstwo
  • Podzamcze, stanowisko archeologiczne (Szczecin)
  • gospodarstwo domowe
  • spożywanie posiłków

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/21397
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany
  • NazwaMiska klepkowa
  • Czas powstania1201 - 1225
  • Technikatechniki bednarskie
  • Materiałmateriał przetworzony > dziegieć; łyko; materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 50 mm (wysokość)
      • 105 mm (średnica)
      • 77.8 g (masa)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieSzczecin (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Miska klepkowa zachowana w całości, nieco uszkodzona i zdeformowana, zakonserwowana, zbudowana z wielu elementów: dna, 10 klepek oraz obręczy spajającej klepki złożonej z podwójnego zwoju łyka. Dno koliste, ze ściętą ukośnie krawędzią, umieszczoną w wyciętych specjalnie w dolnej części wewnętrznych stron klepek, otworach, zwanych wątorami. Klepki spojone zostały obręczą z łyka, umieszczoną w zagłębieniach wyciętych w zewnętrznych ich stronach. Spojenia klepek z dnem zostały od strony wewnętrznej uszczelnione czarną substancją, zapewne pochodną dziegciu.

W okresie wczesnego średniowiecza nie pojawia się jeszcze wyraźne rozróżnienie, widoczne w jakości i zdobnictwie, między zastawą stołową a kuchenną. Wiadomo jednak, że o ile do gotowania i pieczenia używano naczyń glinianych bądź metalowy, posiłki spożywano z talerzy i misek zarówno ceramicznych jak i drewnianych. Wśród tych drugich wyróżnić można naczynia toczone, formowane z jednego kawałka drewna przy użyciu prostych narzędzi ciesielskich oraz klepkowe, składane z wielu elementów.

Przykładem takiego naczynia klepkowego jest prezentowana miska, zachowana w całości, choć nieco uszkodzona i zdeformowana. Pozyskana została w wykopie VI, zlokalizowanym na kwartale 5. szczecińskiego Podzamcza, gdzie od 1986 do 2001 roku prowadzono stacjonarne badania archeologiczne. Natrafiono na nią we wnętrzu budynku nr 47, na czwartym poziomie użytkowym w warstwie XXXg i w inwentarzu polowym nadano jej numer 4948/5/VI/S.

Bednarz, który ją wykonał użył okrągłego, płaskiego klocka jako dna, 10 klepek oraz pojedynczej obręczy spajającej, skręconej z łyka w podwójny zwój. Krawędź dna musiała zostać ukośnie ścięta, by pasowała do specjalnie wydrążonych otworów w dolnej części klepek, zwanych wątorami. Obręczą z łyka, umieszczoną w zagłębieniach wyciętych po zewnętrznej stronie klepek zabezpieczono naczynie przed rozchodzeniem się elementów. Spojenia klepek z dnem zostały od strony wewnętrznej dodatkowo uszczelnione czarną substancją, zapewne pochodną dziegciu.

Miski tego typu występują powszechnie na średniowiecznych stanowiskach, są odkrywane zarówno w uboższych, jak i bogatszych kontekstach. Były naczyniami stołowymi, używanymi zapewne do spożywania półpłynnych pokarmów, tzw. bryj, czyli różnego rodzaju kasz, stanowiących podstawę diety ówczesnej ludności.

Sławomir Słowiński

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin