• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik)

Przęślik

  • narzędzie tkackie, przęślik
Przęślik
1228
242
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • grody
  • włókna
  • przędzenie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/19621/22
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik)
  • NazwaPrzęślik
  • Czas powstania601 - 1200
  • Technikastruganie, wiercenie
  • Materiałskała; łupek wołyński
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 0.7 cm (wysokość)
      • 2.25 cm (średnica)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieKamień Pomorski (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciabadania terenowe
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Przęślik wykonano z łupku o różowej barwie. Zabytek jest uszkodzony, zachował się w około 50 %. Ma cylindryczny kształt z jednym zachowanym płaskim biegunem. W centralnej części znajduje się bardzo dokładnie wywiercony otwór przelotowy. Do wiercenia wykorzystano nóż z ostrymi czubkami lub świder.

Obecność licznych przęślików w warstwach kulturowych odsłanianych na wczesnośredniowiecznych stanowiskach archeologicznych świadczy o powszechności wytwarzania przędzy w ramach codziennych prac domowych. Uzyskiwano ją włókien roślinnych – lnu i konopi, a także wełny zwierząt hodowlanych, przede wszystkim owiec. Z oczyszczonej przędzy skręcano nić za pomocą drewnianego wrzeciona obciążanego glinianym lub kamiennym przęślikiem, którego zadaniem było utrzymanie wrzeciona w pionie podczas rotacji oraz zabezpieczenie nici przed zsunięciem się z wrzeciona w trakcie nawijania. W zależności od rodzaju przędzy i przeznaczenia wytwarzanej nici stosowano przęśliki o różnej wadze i średnicy, dzięki czemu uzyskiwano ściślejszy lub luźniejszy skręt. Przęślik z Kamienia Pomorskiego jest uszkodzony, zachował się połowicznie. W centralnej części znajduje się bardzo dokładnie wywiercony świdrem otwór umożliwiający wsunięcie na wrzeciono. Jest wykonany z miękkiego, łatwego w obróbce surowca skalnego, tzw. łupku wołyńskiego. Ze względu na charakterystyczną różowo-czerwoną barwę przedmioty z tego surowca uznaje się za wyroby wschodnie. Pokłady różowego łupku zostały dobrze zbadane w rejonie Owrucza na Ukrainie, skąd najprawdopodobniej pochodzi przęślik kamieński. Należy zaznaczyć, że przedmioty z łupku wołyńskiego na Pomorzu należą do niezmiernie rzadkich i wyjątkowych.

Grzegorz Durdyń

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin