• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
kultura Maglemose; kultura Kongemose; kultura Ertebølle

Harpun z jednym zadziorem

  • harpun
Harpun z jednym zadziorem
834
176
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • mezolit
  • protoneolit
  • rybołówstwo
  • margiel (skała)
  • jeleniowate
  • Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824-1945) - kolekcja
  • Pommersches Landesmuseum in Stettin (1927-1945) - kolekcja
  • strzały
  • oszczepy
  • włócznie
  • skrzypy polne

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/22055
  • Autor/Wytwórcakultura Maglemose; kultura Kongemose; kultura Ertebølle
  • NazwaHarpun z jednym zadziorem
  • Czas powstania-9600 - -4100
  • Technikacięcie, skrobanie, struganie, gładzenie
  • Materiałkość jeleniowatego
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 17.8 cm (wysokość)
      • 1.5 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • miejsce odkrycia, dawny numer inwentarza:
    • GNEWIN 2406a
    • ; Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824-1945)
    • 2. Napis:
    • miejsce odkrycia, dawny numer inwentarza:
    • Gnewin 2406
    • ; Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824-1945)
  • Kolekcjaepoka kamienia
  • Miejsce zebrania w terenieGniewino (województwo pomorskie)
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Harpun z jednym zadziorem wykonany z fragmentu kości długiej śródstopia jeleniowatego. Podłużny, o owalnym przekroju i zachowanej naturalnej wklęsłości wewnętrznej części kości. Nosi liczne ślady skrobania i strugania narzędziami krzemiennymi, w postaci podłużnych linii i poprzecznego prążkowania. Wierzchołek został dodatkowo zagładzony. Niewielki, stożkowaty zadzior odchylony jest od trzonka o około 45 stopni. podstawa dwustronnie ścieniana.

Harpun kościany z jednym zadziorem znaleziono podczas eksploracji złóż margla w 1889 roku w pobliżu Gniewina, pow. wejherowski. Do zbiorów dawnemu Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde w Szczecinie przekazał go pastor Trapp z Gniewina. Harpun został wykonany z kości śródstopia nieokreślonego gatunku zwierzęcia jeleniowatego. Pierwszym etapem produkcji było wycięcie fragmentu kości długiej, którą następnie odpowiednio formowano poprzez struganie i skrobanie narzędziami krzemiennymi, pozostawiającymi na powierzchni liczne charakterystyczne ślady. Wierzchołek harpuna został dodatkowo wygładzony, najpierw najpewniej łodygami skrzypu polnego, który w pradziejach używany był podobnie jak dzisiejszy papier ścierny, a następnie miękką skórą wyprawioną metodą wędzenia nad dymem. Większość śladów wytwórczych, zwłaszcza przy wierzchołku harpuna, zatarło się w wyniku długotrwałego użytkowania. Kościane harpuny są znaleziskami dosyć częstymi w północnej części Europy. Wiele z nich zachowało się do naszych czasów w torfowiskach, gdzie były odkrywane w trakcie eksploatacji złóż torfu w XIX wieku. Używane były do połowu ryb przez ludność zbieracko-łowiecką w schyłkowym okresie paleolitu, w środkowej epoce kamienia – mezolicie oraz w okresie przejściowym pomiędzy mezolitem a neolitem. Dobrze sprawdzały się także jako groty strzał, oszczepów i włóczni, których używano do polowań na duże ssaki. Dokładny wiek harpuna z Gniewina niezwykle trudno ustalić. Można go datować ogólnie na mezolit i protoneolit (ok. 9600–4100 BC).

Michał Adamczyk

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin