• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
kultura Federmesser

Tylczak typu Federmesser

  • tylczak
806
164
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • schyłkowy paleolit
  • krzemieniarstwo
  • społeczności zbieracko-łowieckie
  • impakt
  • noże
  • włócznie
  • oszczepy
  • strzały
  • Nizina Północnoeuropejska
  • prowincja fizycznogeograficzna (Europa)
  • kultury postmagdaleńskie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/14656/2
  • Autor/Wytwórcakultura Federmesser
  • NazwaTylczak typu Federmesser
  • Czas powstania-11900 - -11000
  • Technikałupanie miękkim tłukiem, łuskanie, łupanie
  • Materiałkamień; krzemień; krzemień kredowy
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 4.2 cm (wysokość)
      • 1.3 cm (szerokość)
  • Kolekcjaepoka kamienia
  • Miejsce zebrania w terenieŁubianka (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciadarowizna
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Tylczak Fedemesser, wykonany na prostym wiórze odbitym miękkim tłukiem od rdzenia jednopiętowego. Zabytek wykonany z szarego krzemienia kredowego o pojedynczych jasnoszarych plamach. Tylec uformowany stromym retuszem. Ślady użytkowania w postaci drobnych wyłuskań widoczne są na nieretuszowanej krawędzi. Zabytek jest lekko spatynowany, z drobnymi rdzawymi plamkami widocznymi na powierzchni.

Tylczak Fedemesser znaleziono przypadkowo w Łubiance, pow. myśliborski w 1968 roku i przekazano do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie. Wykonano go na prostym wiórze odbitym miękkim tłukiem, np. fragmentem poroża, od rdzenia jednopiętowego, tzn. z jedną powierzchnią, w którą uderzano w celu odbijania półsurowca do produkcji narzędzi. Tylczak z Łubianki ma ślady użytkowania w postaci drobnych wyłuskań na krawędzi i częściowego odłamaniu wierzchołka. Tego typu zniszczenie nazywa się impaktem, powstałym na skutek uderzenia w twardą powierzchnię, np. kość lub drewno. Z nowszych badań wynika, że tylczak wykonano z krzemienia kredowego, który powszechnie występuje na Pomorzu, a nie jak dawniej przypuszczano z krzemienia jurajskiego, pochodzącego z okolic Krakowa. Tylczaki Federmesser, czasem określane jako tylczaki łukowe, są charakterystycznymi elementami kultury o tej samej nazwie wywodzonej od niemieckiego słowa Federmesser – nóż w kształcie pióra. W zależności od wielkości tylczaki używane były jako groty włóczni i oszczepów, być może również strzał. Badania traseologiczne ujawniły jednak, że część z nich mogła być używana jak noże. Kultura Federmesser obejmowała swoim zasięgiem niemal cały Niż Północnoeuropejski. Wywodzi się z górnopaleolitycznej kultury magdaleńskiej, a jej rozwój jest związany z ekspansją środowisk leśnych w Allerødzie pod koniec plejstocenu. Ludność tej kultury zajmowała zróżnicowane nisze ekologiczne. Skutkiem tego było dosyć elastyczne podejście do gospodarki bazującej na zróżnicowanych zasobach zależnych od pory roku i lokalnych warunków środowiskowych.

Michał Adamczyk

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin