• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
krąg kultur pól popielnicowych; kultura łużycka

Krępulec z przetyczką, pobocznica z przetyczką, zawieszka do brzękadeł

  • element uździenicy, pobocznica, zawieszka
Krępulec z przetyczką, pobocznica z przetyczką, zawieszka do brzękadeł
633
123
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jeździectwo
  • pochwy mieczy
  • przybory toaletowe
  • skarby
  • skarby > skarb odlewcy
  • naczynia gliniane
  • głazy
  • torfy
  • znaleziska przypadkowe
  • pracownie > pracownie brązownicze
  • Pommersches Landesmuseum in Stettin (1927-1945) - kolekcja

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/22121/7
  • Autor/Wytwórcakrąg kultur pól popielnicowych; kultura łużycka
  • NazwaKrępulec z przetyczką, pobocznica z przetyczką, zawieszka do brzękadeł
  • Miejsce powstaniaPomorze Zachodnie, kraina historyczna (Europa)
  • Czas powstaniaokoło -900 - -750
  • Technikaodlewanie
  • Materiałbrąz
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 5 cm (wysokość)
      • 5 cm (szerokość)
      • 50 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • zamazana nazwa miejscowości i częściowo widoczny dawny numer inwentarzowy:
    • [...]585
    • ; Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824-1945)
  • Kolekcjaepoka brązu i wczesna epoka żelaza
  • Miejsce zebrania w terenieWitkowo (województwo pomorskie)
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Krępulec to kółko z brązu, do którego przytwierdzona jest pozioma beleczka, stanowiąca przetyczkę.

Niepozorny przedmiot odlany z brązu, zaopatrzony w uszko i masywną krótką beleczkę tzw. przetyczkę, spełniał rozmaite funkcji. Wykorzystywany był w rzędzie i uprzęży końskiej, służąc jako zawieszka do brzękadeł lub krępulec (pobocznica). W tym drugim przypadku umieszczano przetyczkę na obu końcach wędzidła, aby uniemożliwić jego przesuwanie się w pysku konia w trakcie ściągania wodzy. Uszko natomiast łączono na stałe z pozostałą częścią ogłowia końskiego (uździenicą). Tego rodzaju elementy montowano także przy pochwach mieczy. Przetyczka wetknięta w odpowiednie troki umożliwiała stabilizację broni w trakcie jej noszenia lub podczas jazdy konnej. Mniejsze i delikatniejsze okazy były zawieszkami, na przykład dla przyborów toaletowych. Zabytek odkryto pod koniec XIX wieku w skarbie zawierającym ponad 60 przedmiotów. Były to rozmaite wytwory związane z metalurgią oraz broń, narzędzia, ozdoby ciała i stroju. Depozyt spoczywał na głębokości zaledwie 15 cm poniżej powierzchni zatorfionej łąki należącej do pana Augusta Schiewera. Wszystkie przedmioty z brązu umieszczone były w pokaźnym naczyniu glinianym ukrytym obok wielkiego kamienia. To wspaniałe, wieloelementowe znalezisko z V okresu epoki brązu (lata ok. 900–750 BC) trafiło do szczecińskich zbiorów muzealnych. Polskie znaleziska z elementami uprzęży końskiej, datowane na koniec epoki brązu skupiają się niemalże wyłącznie na Pomorzu. Wśród odnotowanych tu prawie 40 skarbów, krępulce/przetyczki prezentowanego typu znane są tylko z Witkowa i nowoodkrytego skarbu z miejscowości Kaliska koło Szczecinka.

Dorota Kozłowska

magazyn