• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
krąg kultur pól popielnicowych; kultura łużycka

Forma muszlowata

  • forma odlewnicza
Forma muszlowata
609
77
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • metalurgia
  • odlewnictwo
  • siekierki z tulejką
  • skarby
  • kultura duchowa
  • dary wotywne
  • bóstwa wodne
  • bagna
  • okres halsztacki
  • Pommersches Landesmuseum in Stettin (1927-1945) - kolekcja
  • Stralsund Museum (1859- ) - kolekcja

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/22106/16
  • Autor/Wytwórcakrąg kultur pól popielnicowych; kultura łużycka
  • NazwaForma muszlowata
  • Miejsce powstaniaPomorze Zachodnie, kraina historyczna (Europa)
  • Czas powstaniaokoło -750 - -550
  • Technikaodlewanie
  • Materiałbrąz
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 9 cm (wysokość)
      • 5 cm (szerokość)
      • 433 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • 2092
    • ; Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824-1945)
    • 2. Napis:
    • 1962:201
    • ; Stralsund Museum (1859- )
  • Kolekcjaepoka brązu i wczesna epoka żelaza
  • Miejsce zebrania w terenieKiełpino (województwo zachodniopomorskie; powiat gryficki)
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Dwuelementowa forma odlewnicza z brązu o brunatnozielonkawej barwie, której kształt wewnętrzny tworzy negatyw siekierki z tulejką i uszkiem. Połówki formy są do siebie dokładnie dopasowane, przy czym jedna zagłębia się lekko w drugiej. Wewnątrz ich korpusów znajdują się niewielkie wypustki w formie czopów, formujących uszko siekierki przy odlewaniu. Na ściankach zewnętrznych każdej połówki znajduje się uchwyt w postaci taśmowatego uszka. Powierzchnie te nie są gładkie a nieco porowate.

Wykonana z brązu forma składa się z dwóch części nazywanych muszlami. Ten niecodzienny przedmiot służył do wyrobu niewielkich siekierek z uszkiem i tulejką, w której mocowane było drewniane stylisko. Formę znaleziono w 1884 roku w bagnie. Stanowiła element dużego skarbu, w którym znajdowały się części rzędu końskiego (dwa bliźniacze wędzidła, 14 brzękadeł, 14 guzków, trzy kółka), dwie pary form do odlewnia siekierek, trzy fibule, okazała brzytwa i destrukty kilku wyrobów brązowych oraz żelaznych. Bagienny kontekst skarbu może świadczyć o jego szczególnym znaczeniu związanym ze sferą wierzeniową i składaniem darów ofiarnych. Depozyt, datowany na wczesną epokę żelaza (ok. 750–600/550 BC) trafił w całości do zbiorów muzealnych w Szczecinie i był tu przechowywany do sierpnia 1944 roku. Z uwagi na zbliżający się front i naloty alianckie wraz z innymi cennymi zabytkami przewieziono go w głąb Niemiec. Do Szczecina skarb powrócił dopiero w 2009 roku w rezultacie polsko-niemieckiej wymiany dawnych (przedwojennych) zbiorów archeologicznych. Większość występujących w depozycie kiełpińskim przedmiotów ma cechy wyrobów z kręgu kultury halsztackiej, której nazwa wywodzi się od cmentarzyska w miejscowości Hallstatt w Austrii. Prezentowana forma odlewnicza jest jednak odstępstwem, wytwarzany bowiem z niej typ siekierki nawiązuje do okazów znanych z północnej części Europy Środkowej. Należy podkreślić, że formy odlewnicze z brązu należą do rzadkich znalezisk w Polsce. Jak dotychczas odnotowano zaledwie 10 egzemplarzy.

Dorota Kozłowska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin