• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Kayser, Johann David (17..-?)

Lavabo

  • naczynie
Lavabo
421
73
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • konwisarstwo
  • rzemiosło > rzemiosło szczecińskie
  • kościoły
  • higiena
  • ablucja
  • obrzędy
  • czystość
  • zwierzęta > ryby
  • woluty
  • amfory
  • ornamenty > ornamenty roślinne
  • głowy

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/H/962
  • Autor/WytwórcaKayser, Johann David (17..-?)
  • NazwaLavabo
  • Miejsce powstaniaNiemcy (Europa)
  • Czas powstania1751 - 1825
  • Technikaodlew, kucie, grawerowanie, sztancowanie
  • Materiałcyna
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 40 cm (wysokość)
      • 27.5 cm (szerokość)
      • 22 cm (średnica)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Punca:
    • hiszpańska tarcza herbowa z corona clausa z krzyżem i literami D K w górnych narożnikach:
    • D K
    • ; Kayser Johann Dawid
    • 2. Napis:
    • korona flankowana liliami andegaweńskimi z nieczytelnym znakiem poniżej:
    • ; Kayser Johann Dawid
    • 3. Znak:
    • 4. Sygnatura:
    • 5. Punca:
    • 6. Znak:
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działMuzeum Historii Szczecina
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Cynowe naczynie w formie amfory, z dwoma wolutowymi uchwytami bocznymi, zdobionymi ornamentem roślinnym i plecionkowym. Na krawędzi kołnierza dzbana niewielka punca z koroną i literami D+K w tarczy zamkniętej dołem półkoliście. Na spodzie stopy punca z koroną flankowaną liliami andegaweńskimi oraz z nieczytelnym znakiem poniżej. Stopa masywna, wysoka, składa się z podstawy z zagłębionym kołnierzem oraz węższego, cylindrycznego korpusu, na którego bocznej płaszczyźnie znajduje się cynowy kranik z mosiężnym kurkiem do wylewania wody. Po bokach kranika dekoracyjne guzy w formie główek (maska o cechach twarzy dziecka z gęstymi włosami modelowanymi w sfalowane kosmyki). Górna część stopy wyoblona, z zewnętrzną krawędzią wysuniętą w formie kołnierza. Na górnej części stopy oparte są głowy trzech pełnoplastycznych ryb, których płetwy i ogon ukształtowane w formę trójliścia wspierają czaszę głównej części zbiornika o kształcie gruszkowatego dzbana, połączonego ze stopą niskim profilowanym pierścieniem. W centralnej części brzuśca wąski fryz ukształtowany z uproszczonych palmetek. W dolnej części szyi w centrum ponad kranikiem przylutowana analogiczna maska jak na stopie. Uchwyty mocowane na wysokości załamania brzuśca dzbana oraz na krawędzi wylewu ukształtowane są w formę woluty o owalnych krańcach ozdobionych kwiatkiem, kanelowane i dekorowane motywem wydłużonego liścia i wstęgą.

Konwisarstwo było rzemiosłem zajmującym się wyrobem naczyń i innych przedmiotów użytkowych z cyny. Ze względu na trwałość surowca i estetykę wyrobów wykonywano z niej elementy wyposażenia kościołów, zamków oraz domów zamożnych mieszczan. Na obszarze Pomorza jeden z prężniej działających cechów konwisarzy znajdował się w Szczecinie, gdzie w okresie od XV do połowy XIX stulecia funkcjonowało ponad stu rzemieślników, którzy zawodowo zajmowali się tym rodzajem rzemiosła.

Johann David Kayser prowadził swój warsztat odlewniczy od 2. połowy XVIII do początku XIX stulecia, a po jego śmierci działalność kontynuowała wdowa. Spośród kilku wyrobów jego autorstwa jakie obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie prezentowane lavabo jest jednym z bardziej efektownych i bogato dekorowanych przedmiotów.

Lawetarze przyjmowały różne formy, od prostych zbiorników i zestawów naczyń po bardziej skomplikowane fontanny, urządzenia wmontowane w meble, czy osobne pomieszczenia. Stosowane były przede wszystkim w zakrystiach kościołów bądź też przed klasztornymi refektarzami. Kapłani używali ich do obmywania swoich dłoni podczas przygotowywania darów w czasie odbywającej się mszy lub innych nabożeństw. Lavaba często posiadały oryginalne zdobienia, zależnie od przeznaczenia oraz zamożności zamawiającego. Do ich wytworzenia wykorzystywano kamień, ceramikę i różnego rodzaju metale, jak mosiądz, a niekiedy także szkło. Skromniejsze cynowe egzemplarze częściej pojawiały się we wnętrzach mieszkalnych.

Anna Lew-Machniak

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina, ul. Księcia Mściwoja II 8, Szczecin