• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Bertius Petrus (1565-1629) (rysownik)

Widok Szczecina z lotu ptaka

  • materiały kartograficzne, miedzioryt (odbitka)
Widok Szczecina z lotu ptaka
862
163
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Commentariorum Rerum Germanicarum libri tres
  • Frans Hogenberg (1535–1590)
  • Georg Braun (1542–1622)
  • Civitates orbis terrarum
  • kartografia
  • plan miasta
  • mapa Szczecina
  • widoki Szczecina
  • ikonografia Szczecina

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/H/1012
  • Autor/WytwórcaBertius Petrus (1565-1629) (rysownik)
  • NazwaWidok Szczecina z lotu ptaka
  • Miejsce powstaniaAmsterdam (Europa; Holandia; Holandia Północna)
  • Czas powstania1632
  • Technikaakwarela, miedzioryt
  • Materiałpapier czerpany żeberkowy
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • tekst drukowany:
    • dwie kolumny tekstu w języku łacińskim na temat miejscowości Stada w Saksonii
    • 2. Napis:
    • czarny druk:
    • dwie kolumny tekstu w języku łacińskim na temat miejscowości Stada w Saksonii
    • 3. Napis:
    • drukowane duże litery, czarne, z pogrubieniem:
    • COMM.RER.GERM. LIBER III
    • 4. Napis:
    • cyfry drukowane, czarne:
    • 676
    • 5. Napis:
    • czarna czcionka, duże litery:
    • STETTIN
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działMuzeum Historii Szczecina
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Podkolorowany akwarelą miedzioryt przedstawiający widok Szczecina z lotu ptaka. Oglądana od zachodu panorama ukazuje miasto w obrębie murów z bezpośrednim sąsiedztwem ogrodów i fos, z zabudową przedbramii, wików, kościoła św. Georga (u dołu po prawej), piką strzelecką oraz głęboką perspektywą prawobrzeża z licznymi odnogami rzek, lasami i sylwetami miejscowości wśród wzgórz i lasów po wschodniej stronie Odry. Szeroki nurt rzeki z różnorodnymi statkami i łodziami, zakomponowanej falistą linią wzdłuż całego arkusza, ogranicza dolną strefę miasta opracowaną w konwencji stosunkowo precyzyjnego planu, od górnej zdominowanej zaroślami rozdzielonymi ciekami rzek dalekiej od wierności z topografią. Konwencja widoku z lotu ptaka uzasadnia zastosowanie umownej perspektywy, która umożliwia ukazanie przebiegu wszystkich ulic i placów oraz bloków zabudowy ze schematycznym układem domów i charakterystycznymi budowlami. Widok ujęty w ramkę i podpisany w centrum u góry: STETTIN. Ponad ramką po lewej numer 676, w centrum: COMM.RER.GERM. LIBER III. Na odwrociu (strona 675) dwie kolumny tekstu w języku łacińskim na temat miejscowości Stada w Saksonii.



Pierwsze widoki Szczecina z lotu ptaka powstały w XVI wieku. Perspektywiczne ujęcia pozwalały zawrzeć więcej informacji, ukazując całe miasto z przebiegiem ulic i najważniejszymi budowlami. Często były wykonywane na zamówienie książąt z pomorskiej dynastii Gryfitów. W XVII wieku prace tego typu, zamieszczane w dziełach krajoznawczo-geograficznych i historycznych, były już dokładniejsze, choć wciąż dalekie od wierności z rzeczywistą topografią. Ich twórcy korzystali z przedstawień miasta powstałych we wcześniejszych latach. Jednym z nich jest akwaforta Szczecina z lotu ptaka Petrusa Bertiusa (1565–1629), teologa, historyka i geografa, który od 1600 roku wydawał atlas Commentariorum rerum Germanicarum libri tres. Publikacja ukazała się w Amsterdamie i bazowała na mapach słynnego XVI-wiecznego kartografa i sztycharza Mercatora. Widok Szczecina umieszczony w publikacji Bertiusa był uproszczoną wersją grafiki wykonanej przez Fransa Hogenberga (przed 1535–1590), sztycharza, kartografa i wydawcę flamandzkiego oraz jego współpracownika Georga Brauna (1541 lub 1542–1622), niemieckiego teologa, geografa, kartografa i drukarza. Hogenberg wykonał miedzioryt, zaś Braun był autorem tekstu do niego. Grafikę umieszczono w wielotomowym dziele Brauna Civitates orbis terrarum, zawierającym mapy i opisy miast świata. Rycina Brauna i Hogenberga była pierwszym przedstawieniem Szczecina z całym układem urbanistycznym i okolicą. Główny nacisk położono na ukazanie zabudowy miasta. Pierwsza wersja tego dzieła została w niedługim czasie poprawiona, dzięki czemu zyskała na wiarygodności. Tę właśnie drugą wersję miedziorytu Brauna i Hogenberga z przedstawieniem Szczecina w swym dziele wykorzystał Petrus Bertius.

Małgorzata Peszko

magazyn