- Czcionka:
- Kontrast:
Kompozycja materiałowa o układzie prostokąta poziomego. Płyta metalowa łączona ukosem od lewej strony, w 1/3 szerokości. Na płaszczyźnie cztery elementy tego samego formatu (prostokąt o lekko wybrzuszonych dłuższych krawędziach) zestawione względem siebie pod równym kontem.
Henryk Stażewski, jako twórca budujący legendę polskiej awangardy międzywojennej, stał się po drugiej wojnie światowej ostoją nowych pokoleń modernistów, którzy szukali lokalnych korzeni nurtu i międzynarodowych kontaktów. Po odbyciu studiów w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych u Stanisława Lentza (1913–1919) organizował najważniejsze ugrupowania ruchu nowoczesnego w kraju: Ekspresjoniści Polscy (1917, od 1919 Formiści), Blok (1924), Praesens (1926), a.r. (1929), a także za granicą: Cercle et Carré (1929) i Abstraction-Création (1931). Jego styl oscylował między doświadczeniami kubizmu w młodości oraz Picassowskiego surrealizmu i klasycyzmu w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku, jednak dzieła najliczniejsze i najbardziej typowe dla jego œuvre reprezentują abstrakcję geometryczną. Powstawały już w okresie „heroicznym” awangardy. Od drugiej połowy lat pięćdziesiątych przez prawie dwie dekady Stażewski zajmował się tworzeniem reliefów. Początkowo stosował technikę mieszaną (korek, drewno, farba olejna) do konstruowania polichromowanych kompozycji złożonych z organicznie zaoblonych, rzadziej prostokątnych figur wyodrębnionych z tła za pomocą malarskich efektów fakturowych i kolażowych. W latach 1964–1965 pojawiły się abstrakcje z jednolitych przemysłowych materiałów, blachy miedzianej i aluminiowej, utrzymane w monochromatycznej kolorystyce oraz wyzyskujące naturalne właściwości surowca i jego obróbki: trawienie, chromowanie, złocenie, srebrzenie, prószenie. Obraz-relief stawał się zbiorem płytek wyciętych z metalowego arkusza, zamontowanych na niewidzialnych klockach w taki sposób, że zdają się lewitować przed tłem. Stażewski wykorzystywał wielooglądowość takich konstelacji – ruch widza „zmieniał” położenie elementów względem siebie. Ogromną rolę odgrywał także naturalny światłocień oraz refleksy zapewniane przez połysk materiału i sztuczne, „teatralne” oświetlenie. Wykorzystano je do aranżacji reliefów podczas wystawy z okazji czterdziestolecia pracy twórczej artysty (1965/1966).
Szymon Piotr Kubiak