• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
MALCZEWSKI Jacek (1854–1929)

Wyspa umarłych

  • obraz
Wyspa umarłych
846
155
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • nokturny
  • Böcklin, Arnold (1827-1901). Wyspa umarłych
  • cyprysy
  • drzewa (rośliny)
  • melancholia
  • groby > grobowce
  • symbolizm
  • inspiracje
  • umarli
  • wyspy

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/2
  • Autor/WytwórcaMALCZEWSKI Jacek (1854–1929)
  • TytułWyspa umarłych
  • NazwaPejzaż
  • Miejsce powstanianieznane
  • Czas powstaniaokoło 1885
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałtektura
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 30.3 cm (wysokość)
      • 41 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Sygnatura:
    • J.Malczewski
    • ; MALCZEWSKI Jacek (1854–1929)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kompozycja symetryczna, zlokalizowana centralnie. Obraz przedstawia skalistą wyspę, pośrodku morza, porośniętą wysokimi cyprysami. Otwory w skałach wykute na kształt wysokich okien lub drzwi, przypominających grobowce. Wyspa oddalona od wszelkich społeczeństw, po obu stronach niska linia horyzontu. Tło ciemne, wyspa skrywana w kobaltowym mroku nieba i wody, na tle których pną się ku górze przyczernione cyprysy. Nastrój obrazu mistyczno-melancholijny.

Jacek Malczewski, autor dzieł kanonicznych dla sztuki polskiej (Śmierć Ellenai, Introdukcja, Melancholia, Błędne koło, Krajobraz z Tobiaszem), niezliczonych autoportretów, wyobrażeń Thanatosa i Zatrutych Studni, należy do powszechnie znanych polskich twórców. Jego bogaty, choć nierówny artystycznie dorobek do dziś intryguje, wciąż jest badany i poddawany rozmaitym analizom i interpretacjom. Szczeciński obraz stanowi ważne świadectwo europejskich inspiracji artysty. Obraz powstały zapewne z inspiracji Karola Lanckorońskiego (miłośnika sztuki Arnolda Böcklina), wkrótce po ich wspólnej wyprawie do Azji Mniejszej, podejmuje kwestię związków twórczości Jacka Malczewskiego ze sztuką Arnolda Böcklina. Namalowana kilka lat po oryginale Wyspa umarłych Jacka Malczewskiego trawestuje głośny obraz szwajcarskiego symbolisty, znany w kilku wersjach, dziś rozproszonych po świecie, znajdujących się w Bazylei, Nowym Jorku, Berlinie, Lugano i Lipsku. Pełna niepokoju i tajemnicy Böcklinowska Wyspa umarłych doczekała się rozmaitych interpretacji, urosła do rangi emblematycznego dla europejskiej kultury dzieła epoki, z czasem stając się wręcz obiektem kultu, ikoną kultury popularnej, a nawet synonimem kiczu.

Praca polskiego symbolisty prowokuje do przypomnienia pytania, dlaczego mimo starań kilku pokoleń polskich muzealników Malczewskiemu nie udało się przebić do kanonu sztuki europejskiej. Symboliczny język obrazów Böcklina zyskał wymiar uniwersalny, powszechnie zrozumiały, dzieła Malczewskiego zaś, choć atrakcyjne ikonograficznie, w swej wymowie pozostają specyficznie polskie, dla Europy są nazbyt hermetyczne.

Dariusz Kacprzak

magazyn