• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Tomaszewski, Marian (1904–1968)

Opłakiwanie

  • obraz
Opłakiwanie
114
0
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • polegli
  • umarli
  • wojny
  • żałoba
  • modernizm
  • śmierć
  • sceny religijne
  • opłakiwanie
  • Biblia (księga) > Nowy Testament > opłakiwanie Chrystusa (Biblia)
  • epoka kamienia
  • kubizm (sztuka)
  • sztuka prymitywna

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/194
  • Autor/WytwórcaTomaszewski, Marian (1904–1968)
  • TytułOpłakiwanie
  • NazwaScena religijna
  • Miejsce powstaniaWarszawa (województwo mazowieckie)
  • Czas powstania1966
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałpłótno
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • tm.66
    • ; Tomaszewski, Marian (1904–1968)
    • 2. Sygnatura:
    • „OPŁAKIWANIE”
    • ; Tomaszewski, Marian (1904–1968)
    • 3. Napis:
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kompozycja w układzie pionowym, o dużym stopniu uogólnienia utrzymana w szarościach i czerniach z postaciami stylizowanymi na głazy. Nad dolną krawędzią na płaszczyźnie oddzielonej od góry nierówną poziomą linią leżąca postać zbudowana z trzech walcowatych form: głowy, tułowia, nóg. Powyżej zespół pionowych, walcowatych form z wyodrębnionych stref światła i cienia. 

Urodzony w Moskwie Marian Tomaszewski (1904–1968) rozpoczął naukę w rosyjskim gimnazjum, lecz po rewolucji październikowej przeniósł się z rodzicami do Polski. Matura w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Juliusza Słowackiego w Lublinie (1926) umożliwiła przyszłemu malarzowi zatrudnienie w oświacie, z którą związał niemal całe życie zawodowe. Po uzyskaniu dyplomu na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych uczył rysunku w stołecznych szkołach średnich.

W okresie okupacji hitlerowskiej wrócił do Lubina, gdzie otrzymał funkcję instruktora na kursach plastycznych Janiny Miłosiowej (1896–1983), a później w niemieckiej Szkole Malarsko-Rysunkowej. Równolegle do działalności pedagogicznej Tomaszewski brał udział w podziemnym życiu kulturalnym. Po wyzwoleniu miasta tworzył zręby instytucji z Tymczasowym Zarządem Związku Zawodowego Artystów Plastyków, którego został prezesem.

Doświadczenia lubelskie wpłynęły na powierzenie mu misji organizacji życia artystycznego w Szczecinie, gdzie dotarł we wrześniu 1945 r. W Wojewódzkim Wydziale Kultury i Sztuki pełnił funkcję referenta do spraw plastyki, w lokalnym oddziale ZZAP – wiceprezesa, zakładał Towarzystwo Krzewienia Kultury na Pomorzu Zachodnim i Wolne Studium Sztuk Plastycznych (od 1947 r. Szkoła Sztuk Plastycznych, a od 1948 – Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej), którego został kierownikiem.

Wspomnienia wojenne i pionierskie zaangażowanie stały się głównym tematem jego dzieł i połączyły trwale ze środowiskiem szczecińskim mimo powrotu artysty do Warszawy w 1951 roku. W stolicy założył w 1953 roku Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej, zachowując żywy kontakt ze sztuką dzieci, która obok malarstwa Pabla Picassa (1881–1973), Fernanda Légera (1881–1955) i tak zwanej rzeźby prymitywnej pozostały wiodącą inspiracją formalną. Po stypendium w Paryżu (1957) zaktualizowały się zainteresowania sztuką prehistoryczną, których owocem jest obraz Opłakiwanie (1966) – wyobrażenie zaczerpnięte z religijnej ikonografii średniowiecznej, lecz przeniesione w świat form epoki kamiennej.

Szymon Piotr Kubiak

magazyn