Matryca do drukowania tkanin

• Miejsce zebrania w terenienieznane
• Sposób nabyciapozyskanie własne
• Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Matryca drewniana do drukowania tkanin, wyrób rzemieślniczy. Wykonana z dwóch wąskich, kształtem zbliżonych do prostokątów desek. Deski sklejone są ze sobą i dodatkowo połączone gwoździami. W górnej desce wyrobione podłużne żłobienia stanowiące uchwyt, blisko jej środka okrągły otwór. W dolnej desce wypukły, rozbudowany ornament wykonany z nabitych w drewno mosiężnych sztyftów i blaszek. Ujęty w układ pasowy motyw dużego kwiatu z dwoma różnymi, ulistnionymi gałązkami. W wolnych przestrzeniach wachlarzowate elementy  oraz grupy punktów. Równolegle do jednego z dłuższych brzegów - dwa rzędy sztyfcików. W czterech narożach deski dolnej wbite gwoździki (w każdym po jednym).

Matryce do drukowania tkanin to wykonywane z drewna formy, służące do ręcznego odbijania wzorów na materiałach. Zadrukowane tkaniny cieszyły się niegdyś dużą popularnością, wynikającą między innymi z faktu, że umiejętnie naśladowały drogie, a co za tym idzie, niedostępne dla wielu atłasy, brokaty i aksamity. Prezentowana matryca, o kształcie długiego wąskiego prostokąta, wykorzystywana była do ozdabiania krawędzi tkaniny. Forma pokryta jest rozbudowanym ornamentem roślinnym, wykonanym w całości z nabitych w drewno miedzianych sztyftów i cienkich blaszek. Ujęty w układzie pasowym misterny wzór składa się z powtarzającego się rytmicznie motywu dużego, wielopłatkowego kwiatu i grupy gałązek z listkami. Poniżej wzoru znajdują się dwa równoległe względem siebie rzędy sztyfcików, których zadaniem było podkreślenie brzegu tkaniny. Tego typu szlaki odróżniały formy do odbijania wzorów krawędziowych od bardzo podobnych do nich klocków służących do drukowania pasów. Matryca służyła do ozdabiania tkanin techniką druku batikowego. Pokryty masą izolującą, tzw. rezerważem wzór odbijany był na tkaninie, którą następnie moczono w barwniku i suszono. Po usunięciu rezerważu otrzymywano efekt wzoru w naturalnym kolorze tkaniny na barwnym tle. Technika druku batikowego jest znana od stuleci, w Europie upowszechniła się jednak dopiero w XVII wieku.

Agnieszka Słowińska