• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik)

Kolia paciorków

  • biżuteria, kolia
Kolia paciorków
1562
334
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • szklarstwo
  • ozdoby

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/8501/1-34
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik)
  • NazwaKolia paciorków
  • Czas powstania601 - 1300
  • Technikaformowanie na rdzeniu, wtapianie, gładzenie, wiercenie, skrobanie
  • Materiałkarneol
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieŻółcino (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kolia 32 paciorków szklanych i 2 paciorków z karneolu. Pierwszy paciorek z karneolu ma kształt kubooktaendryczny, drugi dwustożkowaty, w rzucie z góry ma formę wielokąta. Paciorki szklane są także zróżnicowane: 6 niebieskich jest beczułkowatych lub płasko-kulistych, 3 bezbarwne mają podobne kształty, 2 grafitowe są płasko-kuliste, 1 granatowy, 1 szary z powodu pokrycia patyną, 2 płasko-wypukłe o zielonkawej barwie, 2 płasko-kuliste zdobione nadtapianą nicią tworzącą falisty wzór, 2 dwusegmentowe o nieokreślonym kolorze z powodu spatynowania oraz 13 cylindrycznych w tym 9 kanelurowanych, pokrytych ornamentem powielonej linii falistej. Średnica paciorków waha się między 0,6 a 1,2 cm. Całość jest w różnym stopniu podniszczona, paciorki są w większości matowe, niektóre całkowicie pokryte patyną.

Kolia paciorków odkryta w m. Żółcino, w powiecie kamieńskim, pochodzi ze zbiorów dawnego Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde.

Kolia składa się z 32 paciorków szklanych i dwóch paciorków z karneolu, czyli czerwonej odmiany chalcedonu, różniących się kształtem, wielkością i kolorystyką. Paciorki szklane są beczułkowate, cylindryczne i płasko-kuliste, niebieskie, grafitowe, bezbarwne i zielonkawe. Sposobem wykonania wyróżniają się trzy z nich: jeden z wtopioną w masę szklaną nitką tworzącą falisty wzór i dwa dwusegmentowe. Powierzchnie niektórych paciorków cylindrycznych zdobią kanelury i ornament zwielokrotnionej linii falistej. Zgeometryzowany, tzw. kubooktaedryczny kształt, cechuje okaz z karneolu.

Istnieją podzielone opinie na temat pochodzenia karneolu i dystrybucji paciorków z tego surowca w Polsce. Złoża chalcedonu znajdują się bowiem na Bliskim Wschodzie, a także w Górach Kaczawskich, w Sudetach Zachodnich. Najczęściej jednak przyjmowana jest teza o bliskowschodnim pochodzeniu paciorków z karneolu, które we wczesnym średniowieczu przenikały na obszary nadbałtyckie w drodze dalekosiężnej wymiany towarów.

Najstarsze pracownie związane z obróbką stłuczki szklanej w Polsce znane są z badań wykopaliskowych w Wolinie i Szczecinie, z ośrodków aktywnie uczestniczących w wymianie dalekosiężnej. O miejscowej produkcji świadczą między innymi pozostałości żużli, sople zakrzepłej masy szklanej, a także narzędzia, w tym gliniane tygle i szczypce odlewnicze. Najpopularniejsze były paciorki ze szkła ołowiowego, wytwarzanego z tlenku ołowiu i piasku oraz szkła potasowego – z dodatkiem popiołu ze spalonych roślin.

Ewa Górkiewicz-Bucka

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin