• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
kultura Maglemose; kultura Kongemose; kultura Ertebølle

Oprawa narzędzia krzemiennego

  • oprawa
Oprawa narzędzia krzemiennego
795
134
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • narzędzia > narzędzia kompozytowe
  • ciosaki
  • piki
  • młotki
  • jeleniowate > jelenie
  • mezolit
  • protoneolit
  • Odra, rzeka (Polska)
  • Iński Nurt, kanał (Polska)
  • społeczności zbieracko-łowieckie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/22248
  • Autor/Wytwórcakultura Maglemose; kultura Kongemose; kultura Ertebølle
  • NazwaOprawa narzędzia krzemiennego
  • Czas powstania-9600 - -4100
  • Technikazmiękczanie, rąbanie, łamanie, wiercenie, cięcie
  • Materiałporoże jelenie
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 18.6 cm (wysokość)
      • 5.8 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • numer księgi wpływu:
    • KW/345
    • ; Muzeum Narodowe w Szczecinie (1945 - )
  • Kolekcjaepoka kamienia
  • Miejsce zebrania w terenieInoujście (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciadarowizna
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Podłużna oprawa wykonana z lewej tyki jelenia szlachetnego (Cervus elaphus) z zachowaną różą, tworzącą część obuchową. W jednej trzeciej wysokości wykonano okrągły otwór, służący osadzeniu trzonka, o gładkich krawędziach, przecinający poprzecznie podłużną oś narzędzia. Tuleja częściowo połamana. Na powierzchni i krawędziach widoczne są liczne zniszczenia. Obecność zmiażdżeń i wyłamania na obuchu sugeruje użytkowanie oprawki także jako młotek.

Oprawkę z poroża jelenia szlachetnego odkryto w Odrze w okolicy Inoujścia, pow. goleniowski, w kanale Iński Nurt przy Mewiej Wyspie, w latach sześćdziesiątych XX wieku. Do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie trafiła w latach siedemdziesiątych. O wykonaniu ze zrzutki poroża świadczy brak pozostałości czaszki przy róży. Liczne zniszczenia powierzchni i krawędzi wskazują, że była intensywnie używana przez długi czas nie tylko jako oprawka, ale także w charakterze młotka. Przedmioty tego typu służyły do osadzenia w nich krzemiennych narzędzi (ciosaków lub pików). Zaletą takiego rozwiązania była modułowa budowa narzędzia. Gdy jeden element uległ zniszczeniu dosyć łatwo można było wymienić go na inny, zamiast tworzyć nowe narzędzie od podstaw. Ponadto użycie oprawki pozytywnie wpływa na zmniejszenie wibracji i przeciążeń, którym poddawana jest głowica narzędzia oraz trzonek. W efekcie oba elementy są mniej narażone na zniszczenie. Wszystkie te czynniki sprawiają, że w przypadku narzędzi przeznaczonych do najcięższych prac bardzo często stosowano oprawki z poroża. Warto też pamiętać, że poroże jest materiałem stosunkowo łatwym w obróbce (po odpowiednim zmiękczeniu z łatwością można je ciąć przy użyciu narzędziami krzemiennymi), a przy tym bardzo wytrzymałym oraz powszechnie dostępnym w środowisku leśnym. Przedmioty złożone z kilku różnych surowców nazywane są narzędziami kompozytowymi. Ich użycie jest charakterystycznym elementem tradycji technologicznych społeczności zbieracko-łowieckich zasiedlających lasy północnej części Europy po ustąpieniu ostatniego lodowca.

Michał Adamczyk

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin